Een groot aantal leerkrachten in het basisonderwijs geeft Engels op de manier zoals ze zelf Engels hebben gehad op de middelbare school. Logisch, want dat is de manier die ze kennen en zo kunnen ze uit eigen ervaring putten. Deze manier van lesgeven bestaat vaak uit kennisoverdracht en woordjes leren. Ook besteden sommige leerkrachten behoorlijk wat aandacht aan grammatica. Maar is dit nu de juiste manier om kinderen een vreemde taal te leren? En sluit het aan bij de kerndoelen van Engels op de basisschool?
BEKIJK: ONLINE CURSUSSEN SPELEN MET ENGELS
Het doel van Engels in het basisonderwijs
Het antwoord op bovenstaande vragen is ‘nee!’. Het belangrijkste doel van Engels op de basisschool is het vrij durven communiceren in alledaagse situaties over onderwerpen die dichtbij de belevingswereld van de kinderen staan. Nergens wordt genoemd dat de woorden en zinnen foutloos moeten worden uitgesproken of opgeschreven. Grammatica hoeft daarom ook niet expliciet te worden aangeboden en woordjes hoeven niet vanuit een vertaling (zonder context) te worden aangeleerd.
De Engelse taal wordt tegenwoordig gezien als een manier om te communiceren in plaats van als een vak dat bestudeerd moet worden. De taalleerder wordt gezien als een sociaal individu die de taal gebruikt om te communiceren in levensechte situaties. Het is daarom belangrijk dat het leerproces gericht is op communicatie in authentieke situaties.
BESTEL: DOELEN VOOR ENGELS VANAF GROEP 1
Weten vs kunnen
De honderden leerkrachten die ik heb ontmoet, hebben allemaal grammaticaregels geleerd en vele boeken (of samenvattingen 😊) gelezen. Toch zijn er heel veel juffen en meesters onzeker over hun eigen spreekvaardigheid. Over het tòepassen van het Engels in de klas. En hoe komt dat? Omdat weten en kunnen twee verschillende dingen zijn.
Je wéét wel dat je een S achter het werkwoord moet plakken bij He, She & It in de Present simple en je kunt dat in een schriftelijke opdracht ook foutloos tien keer herhalen. Maar dat wil nog niet zeggen dat je het ook kunt tóepassen in een gesprek.
Hetzelfde geldt uiteraard voor andere gebieden. Je wéét als kind wel dat je met je voeten de trappers moet laten ronddraaien om te kunnen fietsen, maar dat betekent nog niet dat je het kúnt. En je weet wel dat je de bal over het net en binnen de lijnen moet slaan als je tennist, maar dat betekent nog niet dat je het kunt. Dat kún je pas door te oefenen. Het heeft geen nut om eindeloos de theorie te herhalen als je niet oefent in de praktijk.
LEES OOK: ENGELS IS EEN PRAKTIJKVAK
Hoe dan?
Je leert een taal dus niet spreken door losse woordjes te vertalen of door de juiste grammaticaregels toe te passen in dertig zinnen. Je leert een taal niet spreken door een half uur naar je leerkracht te luisteren of te kijken naar een filmpje dat niet bij jouw belevingswereld past.
Je leert een taal te spreken door vooral te dòen en spel is hier een handig hulpmiddel bij. Als je, net als ik, fan bent van flashcards, zijn er eindeloos veel manieren om de Engelse woordjes van een bepaald thema te leren, zonder dat er een Nederlandse vertaling of rijtjes stampen aan te pas komt. Door de woordjes te verwerken en herhalen in diverse spellen en rollenspellen, leren kinderen met veel meer plezier en zal het dus ook beter onthouden worden.
Ook bij het kijken en luisteren van liedjes hoeven leerlingen niet stil te zitten: Laat ze bewegen en de gebaren nadoen die jij hebt verzonnen of die in een videoclip voorkomen. Laat ze aan de slag gaan met de woordjes uit het liedje of filmpje door middel van spel. Ook dàn beklijven de woorden veel beter dan bij een passieve houding.
Als de woordjes spelenderwijs en in diverse contexten zijn aangeboden, kunnen leerlingen ze veel gemakkelijker toepassen in conversaties. Eerst gebeurt dit nog binnen veilige kaders (zoals bijvoorbeeld met een reactiespel, een pairwork opdracht of een kwartetspel), maar later kunnen leerlingen ook in vrijere opdrachten hun kennis en vaardigheden toepassen. En daar gaat het tenslotte om: toepassen!
BEKIJK: SPELLEN VAN SPELEN MET ENGELS
Durven, toepassen en doen
Laten we ervoor zorgen dat kinderen in het basisonderwijs Engels kùnnen spreken in plaats van dat ze kennis hebben over woordjes en grammatica. En het kunnen spreken begint bij durven. Creëer een veilige omgeving waarin jouw leerlingen al spelend en communicerend met Engels bezig zijn, waarin er niet uitgelachen wordt, waarin je elkaar complimenteert omdat je Engels durft te praten en omdat je fouten durft te maken. Gewoon durven, toepassen en doen!